باجناقم میگه تو زن ذلیلی دهن ما را هم صاف کردی /آنچه باید در مورد زن ذلیلی بدانید

شاید به شوخی یا خیلی هم جدی در طول روز و در زندگی روزمره خیلی از مردان اطراف خود را متهم به زن ذلیلی کنیم حالا یا بعنوان تمسخر و شوخی و یا بعنوان یک انتقاد جدی .واژه زن ذلیلی در جامعه ما خیلی آشنا و کاربردی است و حالا می خواهیم بررسی کنیم که زن ذلیلی دقیقا یعنی چی و به چه کسانی زن ذلیل گفته میشه ؟

زن ذلیلی چیست؟ در مقابل اصطلاح مردسالاری، تیپ رفتاری زن ذلیلی وجود دارد که برعکس مدل قبل زن در آن اختیار و قدرت زیادی در کنترل امور دارد. هر دو مدل فوق، به دلیل برهم زدن تعادل نقش‌ها در خانواده، مطلوب نیستند.
در ادامه به بررسی این مدل رفتار، تعریف آن، چرایی بروز این الگو در خانواده و روش‌های رسیدن به الگوهای ارتباطی بهتر می‌پردازیم.

زن ذلیل کیست؟

هنوز جامعه نتوانسته است به تعریف دقیق و مشخصی از زن ذلیلی برسد. این صفت شاید در هر شهر و هر خانواده به‌طور متفاوتی تعریف شود. برای یک خانواده حتی لبخند زدن به همسر ذلیل بودن تعریف می‌شود، در شهر دیگری تأمین نیازهای زن و فراهم کردن یک زندگی پر از آسایش و رفاه برای خانواده به معنی خوار و مطیع بودن مرد است.

بنابراین، شاید نتوان تعریفی علمی و دقیق با متر و معیارهای مشخص از آن ارائه کرد. اما همان‌طور که از صورت لغوی آن بر می‌آید ذلیل بودن به معنی کسی است که خود را نادیده می‌گیرد، برای خود حق و نظری قائل نیست و در تمام موارد تابع دیگران است.

از این رو، می‌توان گفت مردی زن ذلیل است که

• هیچ‌گونه اختیاری در تصمیم‌گیری‌های خانه‌اش ندارد.
• روند کلی زندگی، امور مهم و قوانین را زن به‌تنهایی تعیین می‌کند.
• زن شایستگی کافی در اداره امور خانواده ندارد، اما مرد قدرتی برای کنترل اوضاع ندارد.
• در تمام امور تابع نظر همسرش است، حتی اگر اشتباه باشد.

معنای نادرست زن ذلیلی

بسیار دیده می‌شود که محبت کردن مرد به زن و حمایت او از همسرش در نگاه جامعه به زن ذلیل بودن مرد تعبیر می‌شود. چنین مردی مورد تحقیر و تمسخر اطرافیان خود، به‌خصوص سایر مردان، قرار می‌گیرد. این طرز فکر بیشتر از سوی تفکر مردسالار القا می‌شود.

در حالی که در واقع، زن و مرد صرفاً با هم به تفاهم فکری و عملی رسیده‌اند. مردی که رفتارهای زیر را از خود نشان می‌دهد، زن ذلیل نیست. بلکه پویایی روابط درست در خانواده را می‌شناسد:

• احترام به همسر
• ابراز علاقه به او
• تفاهم و همفکری
• کمک به همسر در خانه
• توجه به نیازهای همسر
• اعتبار بخشیدن به آزادی‌های زن و احترام به آن‌ها
• مشورت با همسر در مورد امور خانوادگی
• حرمت کلام
• استفاده از تفاهم و مصالحه به جای زورگویی
• کمک به همسر در مسیر پیشرفت و ارتقا شخصیتی
• اولویت‌بخشی به مسائل بین خود و همسرش

چرا برخی از مردان زن ذلیل می‌شوند؟

دلایل زیادی می‌توانند باعث به هم خوردن تعادل قدرت در خانواده و قدرت گرفتن بیشتر زن شوند. یکی از دلایل برای این مدل رفتاری، می‌تواند یادگیری آن در کودکی و تداوم آن در زندگی شخصی شود. پسر مادر قدرتمند و پدری منفعل داشته است و آن را به الگوی طبیعی در زندگی بدل کرده است.

شخصیت همسر نیز در بروز زن ذلیلی در خانواده اهمیت دارد. برخی از زنان به لحاظ شخصیتی بسیار قوی هستند و شریک زندگی خود را از طریق تحقیر یا کنترل بیش از حد خلع سلاح می‌کنند. این دسته زنان آن قدر حوزه اقتدار و کنترل خود را در زندگی افزایش می‌دهند که تمام قدرت را از دست مرد می‌گیرند.

ویژگی‌های شخصیتی فردی نیز در تغییر توازن قدرت به نفع یکی از همسران مؤثر است. اگر زن شخصیت رهبر، همراه با ویژگی‌هایی مثل مسئولیت‌پذیری و جاه‌طلبی داشته باشد و مرد دارای ویژگی‌های دنباله‌رو و مطیع باشد، کفه ترازوی قدرت به نفع زن سنگینی خواهد کرد.

نقش مادر در رفتارهای پسر در زندگی شخصی‌اش غیرقابل‌انکار است. برخی از مادران از شیوه تربیتی هلکوپتری تبعیت می‌کنند که در آن والد نظارت و دخالت زیادی در زندگی فرزندش دارد، از او حمایت بیش از اندازه می‌کند و به‌طور کلی مانع از رشد و استقلال او می‌شود. چنین مردی در زندگی آینده خود نیز انتظار دارد همسرش نقش مادر و مدیر را برای او ایفا کند و از خود اقتداری ندارد.

در عین حال، مردانی که دچار مشکلات خاصی مانند مشکلات اقتصادی، اعتیاد، کمبودهای شخصیتی، سطح اجتماعی و تحصیلی پایین‌تری نسبت به همسر خود هستند، بیشتر از دیگران دچار زن ذلیلی می‌شوند.

الگوی قدرت مردسالاری برای خانواده بهتر است یا زن‌سالاری؟

مردسالاری جز الگوهای رفتاری رایج در دهه‌های قبل است که هنوز نیز رگه‌هایی از آن در جامعه دیده می‌شود. در این تفکر جنس مرد برتر شمرده می‌شود، مسئول همه‌چیز است، تصمیمات توسط او گرفته می‌شود و زن در درجه دوم قرار دارد.

قدرت اصلی خانواده در دست مرد است و او کسی است که رفتارها و حقوق دیگران را تعیین می‌کند. هرچند این تفکر حقوق زنان را پایمال می‌کند و باعث جایگاه نابرابر در زندگی مشترک می‌شود، اما به همان ترتیب فشار مضاعفی نیز روی مرد می‌گذارد.

به دلیل این تفکر، مسئولیت تمام مخارج، تصمیمات، تأمین هزینه‌های زندگی و پیشرفت فردی روی دوش مرد قرار می‌گیرد که برای سلامت روان او ضرر دارد.

مردسالاری تفکر مثبتی تلقی نمی‌شود، اما هنوز هم در جامعه پذیرفته تر از تفکر زن ذلیلی است. بسیاری از مردان برای اثبات مردانگی خود به اطرافیان (به‌خصوص اعضای مذکر فامیل) به اعمال قدرت بیش از حد و زورگویی به همسر رو می‌آورند تا ثابت کنند که زن ذلیل نیستند. عدم توجه به حرف‌های همسر، بی‌احترامی به او و فریاد کشیدن سر او در جمع از نشانه‌های تلاش برای اثبات مردانگی در جمع است.

زن ذلیلی اما در مقابل آن باعث می‌شود که مسئولیت‌های تصمیمات و امور مهم زندگی بر عهده زن گذاشته شود. همه‌چیز در اختیار او قرار گیرد و بیشتر امور به میل او ترتیب داده شود. این می‌تواند باعث شود که مرد برای خود جایگاهی در زندگی نبیند و به‌تدریج کانون خانواده سرد شود. در مواردی که مرد از این الگوی رفتاری در خانواده راضی نیست، ممکن است برای بازپس‌گیری قدرت خود در جای دیگر، اقدام به خیانت کند و زندگی موازی دیگری را شکل دهد.

بنابراین، هیچ‌یک از این دو مدل رفتاری الگوی سالمی برای یک خانواده نیستند و هر یک با تبعات روانی و عاطفی برای زوج همراه هستند.

مشکلات زن ذلیلی چیست؟

زن ذلیلی شاید در نگاه اول به نفع زن باشد و باعث شود که او در زندگی از امتیازات بیشتری برخوردار شود. اما در واقعیت، عدم وجود قدرت و اعتمادبه‌نفس کافی در مرد حتی برای زنان نیز دلپذیر نیست. زن هایی که در نقش زن‌سالاری قرار می‌گیرند، پس از مدتی از قبول تمام مسئولیت‌های زندگی خسته می‌شوند.

وارد شدن فشار زندگی روی یک نفر و منفعل بودن فرد دیگر در زندگی می‌تواند موجب کاهش ارتباط عاطفی زوج و سردی زندگی زناشویی شود.

از سوی دیگر، وجود الگوی ارتباطی غلط در خانواده و نامتعادل بودن توازن قوا در خانواده موجب تکرار آن در رفتار کودکان و تداوم آن در روابط عاطفی آنان در بزرگ‌سالی می‌شود. در این نوع خانواده‌ها، پسران از اعتمادبه‌نفس و استقلال کمتری برخوردار هستند.

خلاصی از زن ذلیلی

تغییر رفتار همسر

در برخی از خانواده‌ها، بروز الگوی زن‌سالار به دلیل رفتارهای کنترل‌گر و قدرت‌طلب زن است. مسلما مردی که از این شرایط احساس راحتی نمی‌کند چون حس زن ذلیل بودن دارد، باید با همسرش گفتگو کند. این احتمال وجود دارد که زن از رفتارهای کنترل‌گر خود خبر ندارد و احساس همسرش را در زمانی که سر او داد می‌زند و به او دستور می‌دهد، درک نمی‌کند.

در مقابل خواسته‌های غیرمنطقی ایستادگی کنید

مهم نیست چقدر همسرتان شما را سرزنش می‌کند، فریاد می‌زند یا توهین می‌کند. اگر به این درخواست‌های بی‌منطق گوش دهید، هر بار این پروسه تکرار می‌شود. بدون توهین، فریاد و دعوا، به این دسته خواسته‌های او بی‌اعتنا باشید و کار درست را انجام دهید. این روش در چند مرتبه اول باعث خشم همسرتان می‌شود. اما پس از مدتی متوجه می‌شود که فریاد شدن و توهین کردن روش درستی برای رسیدن به خواسته‌هایش نیست و باید روش ارتباطی بهتری را اتخاذ کند.

تعریف نقش داشته باشید

با همسرتان صحبت کنید و نقش‌های خود را در زندگی تعریف کنید. حوزه خاصی را به عنوان نقش خود در نظر بگیرید و در آن به بهترین شکل عمل کنید. این باعث می‌شود که فشار تصمیم‌گیری و مسئولیت‌پذیری از روی دوش همسرتان برداشته شود و هر دو به‌تدریج به توانایی‌های شما در کنترل امور ایمان بیاورید.

ویژگی‌های شخصیتی خود را تقویت کنید

خودشناسی به شما کمک می‌کند که نقاط ضعف و قوت شخصیت خود را بشناسید. چرا نمی‌توانید مخالفت کنید؟ چرا توانایی ابراز نظر خود را ندارید؟ در زندگی از چه چیزی می‌ترسید که باعث می‌شود مطیع حرف‌های اطرافیان خود باشید؟ شناخت این نقاط قوت و ضعف و ریشه رفتارهایتان به شما کمک می‌کند که رفتار و تصمیم‌گیری بهتری داشته باشید. یک مشاور فردی به صورت جلسات مشاوره آنلاین یا حضوری می‌تواند به شما کمک کند.

جنگ قدرت به راه نیاندازید

اگر می‌خواهید از زن ذلیلی خلاص شوید، به این معنی نیست که ناگهان باید در طرف مقابل این مسیر شروع به حرکت کنید و برای رسیدن به قدرت کامل بجنگید. زندگی یک تعادل دو نفره است که تنها با تفاهم و همکاری زوج است که آرامش در آن جاری می‌شود.

بحث و دعوا برای مخالفت با حرف‌های همسرتان باعث می‌شود که تنش و سردی در زندگی شما افزایش یابد. اگر نمی‌توانید با گفتگوی منطقی نظر خود را به همسرتان بگویید، اگر او فریاد می‌کشد، با آرامش اتاق را ترک کنید و به کار دیگری مشغول شوید. پس از آرام شدن اوضاع، مجدداً در این مورد صحبت کنید و به مصالحه‌ای برسید که برای هر دوی شما مطلوب است.

از مشاور فردی یا  کمک بگیرید

ریشه زن ذلیلی می‌تواند در مشکلات فردی مانند کمبود اعتمادبه‌نفس یا مشکلات خانوادگی مانند همسر زورگو و قدرت‌طلب باشد.

صحبت با یک مشاور می‌تواند به یافتن ریشه مشکل و راهکارهای حل آن کمک کند. گاهی مرد ضعف‌های شخصیتی خود را وارد رابطه می‌کند و باعث به هم خوردن تعادل بین نقش زن و مرد در خانه می‌شود. تقویت اعتمادبه‌نفس، عزت‌نفس و یادگیری مهارت‌های حل مسئله، مسئولیت‌پذیری، باور به توانایی‌های خود و کنترل بیشتر می‌تواند باعث بهبود تعادل نقش در خانواده شود.

همچنین، زوج‌درمانی با رفع مشکلات و تنش‌های بین خانواده، رفع سوءتفاهمات و الگوی های غلط ارتباطی به بهبود ارتباط بین زوج و همکاری بیشتر بین آنان کمک می‌کند.

سؤال مخاطب

خانواده‌ام معتقد هستند که من زن ذلیل هستم. چطور باید این تصور را در خانواده‌ام از بین ببرم؟ تصور می‌کنند هر تصمیمی که در خانواده ما گرفته می‌شود، نظر همسرم بوده است که به من تحمیل شده است. برای هر خواسته و هدفی باید ساعت‌ها آنها را توجیه کنم که این چیزی است که خودم می‌خواهم و برای آینده ما مفید است. اگر به همسرم لبخند بزنم، می‌گویند داری او را پررو می‌کنی. اگر چیزی بخواهد و برایش بخرم، متهم به بی‌عرضگی می‌شوم. چطور باید با همسر و خانواده‌ام رفتار کنم؟

پاسخ مشاور

همان‌طور که گفته شد تعریف دقیقی از زن ذلیلی وجود ندارد. صرف اینکه دیگران معتقد هستند کسی زن ذلیل است، نمی‌تواند به معنای درست بودن آن باشد. این می‌تواند به دلیل تعریف غلط خانواده از تفاهم بین همسران باشد. وجود تفکر مردسالاری در خانواده و تفکر سنتی می‌تواند از دیگر علل برچسب زدن به شما باشد.

بنابراین، آنچه از قضاوت دیگران مهم‌تر است، احساس شما و همسرتان است. آیا شما از الگوی ارتباطی با همسرتان ناراضی هستید؟ احساس می‌کنید قدرت تصمیم‌گیری ندارید؟ همسرتان در بسیاری از امور خط‌مشی تعیین می‌کند و نظر شما را نادیده می‌گیرد؟

اگر پاسخ شما به سؤالات فوق و سؤالات دیگر، مثبت است بهتر است با یک مشاور و زوج درمانگر صحبت کنید تا الگوی ارتباطی در خانواده شما بهتر بررسی شود.

در عین حال، به یاد داشته باشید که عزت‌نفس و استقلال خانواده شما زمانی حفظ می‌شود که اطرافیان از جزئیات زندگی‌تان بی‌خبر باشند. بدین منظور، اطلاعات خصوصی بین شما و همسرتان باید در حریم خانواده بماند و کسی از آن باخبر نباشد. از همسرتان بخواهید با هیچ‌کس در مورد تصمیم‌گیری‌های خانوادگی‌تان، مسائلی که برای آن برنامه‌ریزی کرده‌اید و اهدافی که دارید، صحبت نکند. لازم نیست دیگران بدانند تصمیم‌گیری در مورد یک مسئله مهم را چه کسی در خانه شما انجام داده است. همچنین، در برابر پرسش دیگران از مسائل ریز زندگی‌تان سکوت کنید یا مبهم پاسخ دهید. شما مجبور به توضیح دادن برای تمام رفتارها و تصمیمات خود نیستید. به این دسته سؤالات بی‌اعتنا باشید. پاسخ ندادن به این سؤالات باعث می‌شود آنان استقلال شما را بپذیرند و کمتر در مسائل شما دخالت کنند. البته این کار زمان می‌برد، اما در نهایت مؤثر است.

از سوی دیگر، بهتر است اقتدار مرد در چشم دیگران حفظ شود. در جمع‌های خانوادگی، همسرتان باید به نحوی رفتار کند که  احترام و عزت مرد حفظ شود. بدین ترتیب می‌توانید از دخالت دیگران و قضاوت آن‌ها جلوگیری کنید.