فضای مجازی هیولای درونمون رو بیدار می‌کنه

فضای مجازی دوست خوبی نیست .دوستان، قرن‌هاست که برای شیوه استدلال اخلاقی، دو تا ایده متناقضی وجود داشته که پیرامون درستی هر کدوم‌شون همیشه‌ جنجال‌های زیادی مطرح بوده: براساس ایده اول، هدف وسیله رو توجیه می‌کنه!

سرویس سبک زندگی چمدون ؛یعنی، مثلا برای سیر کردن شکم عده‌ای فقیر، دزدی از یه‌ آدم ثروتمند هیچ اشکالی نداره. اما ایده دوم میگه که هدف هرگز توجیه‌کننده وسیله نیست.

یعنی در هر حالتی، دزدی کار غلطیه و هرگز نباید رخ بده حتی اگر نتیجه خوبی برای تعداد زیادی به ارمغان بیاره. حالا اجازه بدید ماجرای جالبی رو براتون فاش کنم.

نتایج تحقیقاتی که اخیرا در آلمان انجام شده نشون میده، وقتی ما آدم ها کنار هم قرار می‌گیریم و گروهی رو شکل میدیم، گرایش‌مون به سمت استدلال بر مبنای مدل اوله، یعنی همون مدل رابین هودی که میگه از جیب ثروتمند به نفع فقرا بدزد.

اما وقتی تنهائیم، به استدلال براساس مدل دوم گرایش داریم. یعنی تو‌ تنهایی‌مون، احتمالش بیشتره به این نتیجه برسیم که دزدی در هر حالتی کار اشتباهیه ولو به قیمت مردن عده ای از گرسنگی باشه.

براساس نتایج این تحقیق، پس اینجوری میشه نتیجه گرفت آدم‌ها وقتی کنار هم قرار می‌گیرن و گروهی رو تشکیل میدن، به اندازه بزرگی اون گروه، اصول اخلاقی‌شون کمرنگ‌تر میشه، حله؟ حالا از این جا به بعد می‌خوام نظرتون رو جلب موضوع مهم‌تری کنم.

رفقا وقتی اصول اخلاقی آدم‌ها به محض قرار گرفتن در بین سایرین، شل و ول میشه و فرو‌ می‌ریزه، پس کاملا قابل حدس هست در دنیایی که آدم‌هاش می تونن با ساختن یه آیدی تو اینستاگرام، فیس بوک و توئیتر، خودشون رو عضوی از گروه‌های چند میلیونی تصور کنن، چه بلایی قراره سر استدلال‌های اخلاقی‌شون راجع به مسائل مختلف بیاد؟ بنابراین بی‌دلیل نیست که در فضای مجازی تصمیمات و اظهارنظرهای غیراخلاقی، تخریب‌کننده، اتهام‌آمیز و آزاردهنده پیرامون مسائل مختلف به پشتوانه حضور در یه گروه غول پیکر چند میلیونی، روز به روز در حال افزایشه!

با همه این اوصاف، اگه بخوایم‌ واقع‌بین باشیم، این اتفاق اجتناب‌ناپذیره و عارضه دنیای مدرن و تکنولوژیکه که از ما می‌تونه تروریست‌های آنلاین بسازه و به زامبی‌های درنده‌خو در فضای مجازی بدل کنه. پس باید چیکار کرد؟ جاشوا گرین Joshua Greene استاد دانشگاه هاروارد پژوهش جالبی داره که تو Psychological Science منتشرش کرده. ایشون میگه تنها راه خلاص شدن از این آفت، اینه که یاد بگیریم قبل قضاوت کردن، خودمون رو جای طرف مقابل بذاریم، پیامدهای واکنش‌هامون رو بر دیگران بیشتر تصویرسازی کنیم و از دریچه ذهنی اون به ماجرا نگاه کنیم. اینجوری بلکه بتونیم یکم وضع قضاوت‌هامون رو سر و سامان بدیم به امید اینکه هیولای درون‌مون رو بیشتر کنترلش کنیم.